Flaplar : Uçağın kaldırma kuvveti, kanat kesitine, kanat hücum açısına, kanat alanına ve uçağın hızına bağlıdır. Yüksek hızlarda kanat alanı ve kalınlığı az olabilir. Fakat düşük hızlarda özellikle iniş ve kalkışlarda uçaklar havada tutunabilmek için yüksek kanat alanına ihtiyaç duyarlar. Flaplar
uçakların düşük hızlarda, iniş ve kalkışlarında açılarak kanat alanını ve kanat üst yüzey kavisini büyüterek kaldırma kuvvetini artırırlar.

Slatlar : Kanadın kamburluğunu artırarak düşük hızlarda kaldırma kuvvetini artırarak uçağın havada tutunmasını sağlarlar. Düz uçuşta yüksek hücum açılarında slat ile kanat arasında yeterli hava akışı devam ettiğinden stall olayını önler.

Hız Freni (Speed Brake): Uçak havada iken veya yerde iken frenleme görevi gören kumanda yüzeyleridir. Hız Freni uçağın tipine göre uçak gövdesinde farklı yerlerde bulunabilir.

Spoiler: Kanat üst kısmında Flapların önünde bulunan yukarı doğru açılan kumanda yüzeyleridir. Kanat üst yüzeyindeki hava akımını karıştırmak ve geri sürükleme kuvvetini artırmak için kullanılır

.

Spoiler'lerin üç ana görevi vardır:

Aynı anda belirli açılarda açılarak kanat üstündeki hava akımını karıştırır hem kaldırma gücünü azaltırlar, hem de hava akışını engelleyerek geri sürüklemeyi artırarak uçağın hızını motor gücüyle oynamadan azaltırlar. Bu şekilde uçak yatay uçuş pozisyonda yüksekliğini kontrollü olarak azaltabilir.

İnişte tekerler yere değdiğinde hepsi birden açılarak Hava Freni görevi görürler.

Aileronlarla aynı anda açılıp kapanarak yatış kontrolünde aileronlara yardımcı olurlar. Büyük uçaklarda Spoiler'ler HAVA ve YER SPOILER'leri olarak iki gruba ayrılmıştır. Kanat ucuna yakın olan Spoiler'ler yaklaşma ve iniş sırasındaki "Düşük Hızlar" da görev yaparlar. Gövdeye yakın olanlar da "Yüksek Seyir Hızlarında" görev yaparlar.

Trim Tab (Fletner) : Uçakların, ana kumanda yüzeylerinin firar kenarında bulunan küçük yardımcı kontrol yüzeyleridir. Uçakların dengesi uçuş esnasında rüzgar gibi dış etkenler ile yakıt veya yük gibi iç etkenlerden dolayı bozulur ve nötr durumdan çıkarak farklı yönlere eğilim gösterir. Uçağı nötr durumda dengelemek için Trim Tab ler kullanılır. Trim yapılmış bir uçakta pilot bütün kumandaları bıraktığında uçak düz uçar. Pilot kabininden elektrikli veya mekanik yöntemlerle ayarlanabilir. Trim tab'ler pilot kabininden ayar düğmeleri, trim simidi veya levye üzerindeki parmakla komut verilerek ayarlanır ve yeniden ayarlanıncaya kadar o şekilde kalır.

Control Tab: Hidrolik uçuş kontrollü büyük uçaklarda hidrolik sistem arızalandığında yedek sistem olarak kanatçık,yatay dümen gibi kritik yüzeyleri mekanik olarak pilotun kontrol edebilmesini sağlar. Kontrol tab'de ana kumanda yüzeyi tab'in hareketinin oluşturduğu kuvvetlerle ters yönde hareket eder ve o konumda sabit kalır.

Kaynak: ucaktek.com

Paylaş